Kodeks drogowy definiuje kilkanaście kategorii i podkategorii prawa jazdy. Każda z nich określa, jakie rodzaje pojazdów (takich jak motocykle, samochody osobowe, samochody ciężarowe, autobusy czy ciągniki), można prowadzić mając dane uprawnienia. Podstawowe kategorie prawa jazdy dzielą się na:
- Prawo jazdy kategorii A uprawnia do poruszania się motocyklami.
- Prawo jazdy kategorii B pozwala prowadzić samochody osobowe.
- Prawo jazdy kategorii C uprawnia do kierowania samochodami ciężarowymi.
- Prawo jazdy kategorii D uprawnia do prowadzenia autobusów.
- Prawo jazdy kategorii T pozwala na prowadzenie ciągnika rolniczego oraz pojazdu wolnobieżnego.
Jakie kary za prowadzenie auta bez uprawnień?
Za prowadzenie pojazdu bez uprawnień grozi kara grzywny od 1500 do nawet 30 000 złotych. Obligatoryjną karą orzekaną przez sąd w przypadku tego typu wykroczenia jest również zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Sąd może orzec także karę ograniczenia wolności lub areszt.
Takie same kary grożą kierowcom, którzy mają prawo jazdy określonej kategorii, ale zostali przyłapani na prowadzeniu pojazdu, którego ono nie obejmuje (np. kierowca ma prawo kategorii B prowadził autokar). Taki kierowca traktowany jest tak samo jak osoba kierująca pojazdem bez jakichkolwiek uprawnień.
Ustawodawca jeszcze ostrzej potraktował kierowców, którzy pomimo wcześniej wydanego zakazu zdecydowali się prowadzić pojazd mechaniczny. Podlega on karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Sąd może przedłużyć zakaz prowadzenia pojazdów do maksymalnie 15 lat.
Pamiętaj! Kierowcy w Polsce nie mają obowiązku wożenia przy sobie dokumentu potwierdzającego uprawnienia do prowadzenia pojazdu. Podobnie, nie ma konieczności posiadania przy sobie polisy OC (wykupienie takiego ubezpieczenia jest jednak obowiązkowe, a za jego brak grożą wysokie kary).
Jak wyrobić prawo jazdy w Polsce?
Prawo jazdy można wyrobić zdając odpowiedni egzamin państwowy, podczas którego sprawdzana jest wiedza teoretyczna i praktyczna kandydata na kierowcę. Do egzaminu na kategorię B można przystąpić mając co najmniej 18 lat, jednak w przypadku niektórych kategorii – np. na autobus – wymagany jest wiek 24 lata. Przed egzaminem trzeba podjąć szereg działań takich jak przejście badań lekarskich, skompletowanie szeregu dokumentów, czy złożenie wniosku o wydanie prawa jazdy. W uzyskaniu umiejętności niezbędnych do prowadzenia pojazdów pomagają kursy jazdy. Proces uzyskiwania uprawnień do prowadzenia pojazdów jest kosztowny – podliczając wszystkie koszty związane z uzyskaniem prawa jazdy trzeba liczyć się z wydatkiem na poziomie kilku tysięcy złotych.
Więcej dowiesz się w naszym artykule Wyrobienie prawa jazdy - ile kosztuje i jak je wyrobić?
Jakie pojazdy można prowadzić bez prawa jazdy?
Prawo jazdy jest wymagane do prowadzenia większości pojazdów na drogach publicznych. Jednak istnieją pewne wyjątki. Istnieją pojazdy, które można prowadzić bez konieczności posiadania prawa jazdy. Są to:
- Rowery: Jazda rowerem nie wymaga prawa jazdy. Od osób niepełnoletnich, w wieku 10-18 do samodzielnej jazdy na rowerze po drogach publicznych wymagana jest jednak karta rowerowa.
- Hulajnogi elektryczne: Osoby, które ukończyły 18 lat mogą prowadzić hulajnogi elektryczne bez prawa jazdy. Do kierowania hulajnogą elektryczną przez osoby w wieku od 10 lat do 18 lat wymagana jest jednak karta rowerowa lub prawo jazdy kategorii AM.
Czy można prowadzić skuter bez prawa jazdy?
Skuterem bez prawa jazdy mogą jeździć tylko użytkownicy, którzy osiągnęli pełnoletność do 19 stycznia 2013 roku, czyli osoby urodzone przed 19 stycznia 1995 roku. W ich przypadku jazda skuterem jest możliwa bez prawa jazdy. Pozostałe osoby do prowadzenia motoroweru muszą wyrobić prawo jazdy kategorii AM. Przepisy te wynikają ze zmian ustawowych wprowadzonych w 2013 roku.
Czy można prowadzić ciągnik rolniczy bez prawa jazdy?
Żeby móc prowadzić ciągnik rolniczy konieczne jest prawo jazdy kategorii B lub T. Ciągnika nie można prowadzić bez uprawnień również w sytuacji, gdy pojazd prowadzimy tylko po polu. Powinni o tym pamiętać szczególnie rolnicy angażujący nastolatki do pracy w polu w okresie żniw.
